دنیای اقتصاد - زهرا محمودی : اتاق بازرگانی یکی از نهادهایی است که می تواند صدای تولیدکنندگان و تاجران در داخل کشور باشد. با توجه به اینکه شکل گیری اقتصاد آزاد و عدم دخالت دولت در اقتصاد و فعالیت های تولیدی ، یکی از بزرگترین خواسته های بخش خصوصی در ایران است ، اتاق بازرگانی یکی از شاهراه های رسیدن به این هدف خواهد بود . به گفته دکتر موسی غنی نژاد ، اقتصاد دان ، اتاق بازرگانی ایران می تواند به نمایندگی از بخش خصوصی و جامعه مدنی ایران ، تمام مطالباتی را که در سطح ملی به اقتصاد کشور مربوط می شود با دولت مطرح کند و در راه شکل گیری اقتصاد آزاد در کشور قدم بردارد.
او معتقد است : اتاق ایران باید در حوزه وظایف خود توصیه هایی ارائه کند که کشور از وضعیت اقتصادی فعلی و تنگنایی که گرفتارش شده است ، خارج شود . اما هرچند مانعی پیش روی اتاق برای پیگیری این اهداف وجود ندارد ، اتاق بازرگانی در مقابل فشار های بخش دولتی ، بیش از حد مماشات دارد و آن طور که باید عمل نکرده است . به اعتقاد این اقتصاد دان ، اتاق بازرگانی خواسته های خود را به صورت صریح مطرح نمی کند و این موضوع به یکی از بزرگترین نقاط ضعف اتاق بازرگانی تبدیل شده است . اتاق بازرگانی باید خود را نماینده بخش خصوصی واقعی ایران بداند و در قالب آن صحبت کند و ملاحظاتی را که با برخی از نمایندگان دولت در ساختار اتاق دارد کنار بگذارد و مطالبات خود را صراحتا بیان کند تا شاهد شکل گیری اقتصاد آزاد در کشور باشیم . او می گوید : البته باید توجه داشت که اتاق فقط و فقط نماینده بخش خصوصی است که می تواند روشنگری کند و قدرت اجرایی ندارد . اتاق سخنگوی بخش خصوصی برای مطالبات و خواسته هایش است و تنها می تواند این مطالبات را پیگیری کند تا با فشار افکار عمومی ، دولت به مطالبات برحق پاسخ دهد . از سمتی دیگر دولت هم باید گوش شنوایی برای اتاق بازرگانی و خواسته های بر حق آن داشته باشد تا از تنگنای فعلی اقتصادی خارج شویم . « دنیای اقتصاد » در ادامه در گفت و گو با موسی غنی نژاد ، اقتصاد دان ، به بررسی نقش اتاق در شکل گیری اقتصاد آزاد در ایران پرداخته است .
آقای دکتر شما حدود 10 سال پیش ، در مصاحبه ای ، ایستادن مقابل قیمت گذاری دستوری را مهم ترین گامی خواندید که اتاق بازرگانی می تواند در رسیدن به اقتصاد آزاد بردارد . آیا هنوز هم این مسئله را مهم ترین کارویژه اتاق بازرگانی ایران می دانید ؟ به اعتقاد شما نقش اتاق بازرگانی در شکل گیری اقتصاد آزاد چیست ؟
از نظر من یکی از مهم ترین اقداماتی که اتاق ایران باید انجام دهد ، مطالبه آزاد سازی اقتصاد ایران است . سال هاست که قیمت گذاری دستوری از بزرگترین چالش های بخش خصوصی در اقتصاد ایران محسوب می شود . تا زمانی که زنجیر های قیمت گذاری دستوری اقتصاد ایران را احاطه کرده است ، نمی توان انتظار رشد و توسعه این اقتصاد را داشت . همانطور که سال ها پیش تاکید کردم ، مبارزه با قیمت گذاری دستوری مهم ترین اقدامی است که اتاق بازرگانی ایران باید برای شکل گیری اقتصاد آزاد انجام دهد . اکنون هم همان نظر را دارم و همچنان معتقدم اتاق بازرگانی ایران باید آزادسازی اقتصاد از بند های قیمت گذاری دستوری را پیگیری کند. اتاق ایران باید نماینده بخش خصوصی کشور باشد و مطالبات آن باید مطالباتی در جهت منافع ملی ایران در سطح کل کشور - نه مطالبات بخشی و مطالباتی که به بخش ها ، صنایع و مشکلات خاص برخی از فعالان اقتصادی مربوط است - باشد . از نظر من ، اتاق بازرگانی ایران باید آزادسازی اقتصاد را مطالبه اصلی خود بداند تا بخش خصوصی بتواند در یک فضای مناسب کسب و کار و فعالیت خود را ادامه دهد.
از نظر شما در بحث مطالبه آزادسازی قیمت ها ، در این سال ها اتاق بازرگانی ایران به درستی وظایف خود را انجام داده است ؟
از نظر من اتاق بازرگانی آن طور که باید در این قسمت عمل نکرده است . اتاق بازرگانی ایران باید مستمرا این مسائل را پیگیری کند . اما تا جایی که من اطلاع دارم ، طی سال های اخیر ، به اندازه کافی روی بحث آزاد سازی قیمت ها پافشاری نکرده است .
با توجه به تغییراتی که طی سال های اخیر در بحث تحریم ها ، رابطه دولت با مردم و نیز موقعیت خود اتاق بازرگانی شاهد بوده ایم ، چه مسائل دیگری وجود دارد که اتاق بازرگانی برای شکل گیری اقتصاد آزاد باید آن ها را پیگیری کند ؟
اتاق ایران می تواند به نمایندگی از بخش خصوصی و جامعه مدنی ایران ، تمام مطالباتی را که در سطح ملی به اقتصاد ایران مربوط می شود با دولت مطرح کند . موضوع تحریم های داخلی و خارجی می تواند از جمله مهم ترین این مطالبات باشد . تکلیف تحریم های خارجی که مشخص است . مطالبه اصلی اتاق بازرگانی ایران باید این باشد که دولت در جهت بهبود فضای دیپلماسی بین المللی ایران گام بردارد. ضروری است که پیگیری بهبود روابط بین المللی ایران که بشدت در این سال ها آسیب دیده است ، یکی از مطالبات جدی اتاق بازرگانی ایران از دولت باشد . اتاق باید از دولت بخواهد که روابط دیپلماتیک خود را با سایر کشور ها گسترش دهد . در حال حاضر از ایران در صحنه بین المللی چهره مطلوبی ترسیم نشده است و سایر ملل دولت ایران را دولتی ستیزه گر می پندارند . من نمی گویم مطبوعات بین المللی انعکاس درستی از وضعیت ایران دارند یا خیر ؛ اما آنچه مبرهن است این بوده که اکنون ایران به عنوان دولتی شناخته می شود که نه فقط با دولت های صنعتی غرب که با تمام دول دچار چالش است. این تصویر نا مطلوب از اقتصاد ایران در عرصه بین المللی باید بهبود یابد و تغییر پیدا کند . در چنین شرایطی فعالان اقتصادی نمی توانند فعالیت خود را گسترش دهند و فعالیت های اقتصادی نیز به شکلی که باید انجام نمیشوند .
در حال حاضر ، [ پیوستن به ] FATF یکی از مشکلات و چالش های اساسی ماست . تا زمانی که گشایشی در این خصوص صورت نگیرد ، ما در مبادلات بین بانکی با مشکل مواجه خواهیم بود . اتاق ایران باید این موضوع را از دولت پیگیری کند . از سمتی دیگر ، ما در کشور شاهد تحریم های داخلی هستیم . تحریم های داخلی نیز به فضای بسته کسب و کار ، قیمت گذاری دولت در تمام بازار ها و ... مربوط می شود . این اقدامات بخش خصوصی را در منگنه قرار می دهد و اتاق باید رفع این موانع را از دولت پیگیری کند . یکی دیگر از مواردی که اتاق ایران باید مطالبه گری آن را در اولویت قرار دهد ، حوزه سیاستگذاری است . سیاستگذاری‌هایی که دولت در حوزه‌های اقتصادی، بازرگانی، تورم، بودجه، مالیات و... انجام می‌دهد، باید در جهت آموزه‌های علم اقتصاد باشد. دولت نباید برای حل مشکلات روزمره خود به بخش خصوصی و... متوسل شود. یکی از اقدامات اخیر دولت در این حوزه که بسیار نیز بحث‌برانگیز شد، مالیات بر عایدی سرمایه بوده است. این سیاستگذاری‌ها درست نیست و اتاق ایران در این باره باید دولت را راهنمایی کند تا سیاست‌های مالی و پولی مناسب در جهت کنترل تورم اتخاذ شود.
اتاق بازرگانی خود یک بخش پژوهشی دارد؛ این بخش می‌تواند مطالعاتی انجام دهد و توصیه‌هایی از این طریق به دولت ابلاغ کند. بدیهی است که هرچقدر این سیاست‌ها اصلاح شوند، وضعیت عمومی اقتصاد بهتر خواهد شد. بنابراین اتاق ایران باید در حوزه وظایف خود توصیه‌هایی ارائه کند که کشور از وضعیت اقتصادی فعلی و بن‌بستی که گرفتارش شده است، خارج شود.
اتاق بازرگانی مانعی برای پیگیری این اهداف ندارد. اما یک مشکل وجود دارد و آن این است که در ساختار اتاق بازرگانی، خود دولت در هیات نمایندگان نقش و سهم مهمی دارد. اتاق ایران در مقابل فشار بخش دولتی، بیش از حد مماشات دارد. اتاق بازرگانی متاسفانه خواسته‌های خود را به صورت صریح مطرح نمی‌کند. به نظر من این موضوع یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف اتاق بازرگانی ایران است. اتاق بازرگانی باید خود را نماینده بخش خصوصی واقعی ایران بداند و در قالب آن صحبت کند و ملاحظاتی را که با برخی از نمایندگان دولت در ساختار اتاق دارد کنار بگذارد و مطالبات خود را صراحتا بیان کند.
نکته پایانی خود در این باره را بفرمایید ..png){kind=logo}