دیپلماسی شرکا در پسا خروج
سفرا و نمایندگان اقتصادی چهار کشور درباره ماندن در ایران به دنیای اقتصاد پاسخ دادند
دیپلماسی شرکا در پسا خروج
دنیای اقتصاد:فرآیند حضور و فعالیت شرکت های خارجی در ایران در دوره جدید پسا خروج، این روزها به یکی از دغدغه های اصلی فعالان کسب و کار تبدیل شده است.دنیای اقتصاد در گفت و گویی با سفرا و نمایندگان تجاری کشورهای اتریش،انگلستان،آلمان،چین، آرایش اقتصادی این چهار کشور را در دوره جدید بررسی کرده است. جمع بندی نظرات این افراد را در سه دسته می توان طبقه بندی کرد. دسته اول با قا طعیت در مورد حضور و فعالیت سرمایه گذاران در ایران قول مساعد می دهند. دسته دوم حضور در ایران را به تعداد خاصی از شرکت ها محدود کرده و دسته سوم نیز اعلام می کنند که شانس همکاری اقتصادی شان با توجه به درپیش بودن دوره جدید تحریم ها پایین است؛ اما به لحاظ سیاسی بر توسعه همکاری با ایران تاکید دارند. از سوی دیگر ، برآیند این گفت و گو ها نشان می دهد کشورهایی که خواهان تداوم همکاری اقتصادی با ایران هستند، دو اقدام تشویقی را نیز در دستور کار قرارداده اند. اقدام اول، تدوین قوانین بانکی لازم برای حفظ دسترسی ایران به نقل و انتقال مالی بین المللی است و قدم دوم نیز طراحی مسیر همکاری و کمک به شرکت های کوچک و متوسطی است که به واسطه برخی از محدودیت ها، نمی توانند بازار و فرصت های اقتصادی در ایران را شناسایی کنند.
سفرا و نمایندگان تجاری چهار کشور خارجی از آرایش اقتصادی کشورشان در پساخروج با دنیای اقتصاد به گفت و گو نشستند. برآیند صحبت های سفرای سه کشور اتریش،انگلیس و چین و رایزن تجاری و صنعتی دولت فدرال آلمان نشان می دهد که به لحاظ سیاسی عزم تمام کشورها برای توسعه همکاری با ایران جزم است. در همین راستا برخی از آنها تمایل به حضور بلند مدت اقتصادی در ایران دارند و برخی دیگر در کوتاه مدت می خواهند همکاری خود را با ایران به سرانجام برسانند. اراده سیاسی کشور های اروپایی به لحاظ توسعه همکاری اقتصادی با ایران را می توان در مشوق هایی که برای شرکت کوچک و متوسط خود در صورت همکاری با ایران در نظر گرفته اند، شاهدبود. در عین حال رفتار شناسی شرکت های اروپایی برای ورود به بازار ایران در شرایطی که محدودیت های اعلام شده از سوی آمریکا تا چند ماه آینده اجرایی خواهد شد، نشان می دهد که در وضعیت کنونی شاهد سه نوع برخورد از سوی بنگاه های کوچک و متوسط و نگرش کشورهای خارجی هستیم. برخورد اول مربوط به کشورها و بنگاه هایی است که با قاطعیت رای ماندن در ایران داده اند. آنها به صراحت به تداوم همکاریشان با ایران اشاره دارند. برخورد دوم مربوط به کشورهایی است که ماندگاری شان در ایران را محدود به شرکت های خاص کرده اند. اما همچنان امیدوارند که بتوانند شرکت های بیشتری را جذب بازار ایران کنند. برخورد سوم نیز به شرکت هایی تعلق دارد که شانس همکاری آنها با ایران، به رغم اراده سیاسی دولت هایشان برای حفظ رابطه اقتصادی، پایین است. این شرکت ها شاید نتوانند کمکی به تقویت روابط اقتصادی کنند،ولی حمایت های سیاسی دولت هایشان می تواند موجب تعدیل ریسک های حاصل از تحریم های آمریکا شود. البته اروپایی ها بارها اعلام کرده اند که در برجام باقی می مانند و ایران را از معاهده منتفع خواهند کرد و به این منظور در دو حوزه نقل و انتقال مالی و طراحی مسیر همکاری شرکت ها با ایران مشوق هایی را در نظر گرفته اند که محقق شدن آن می تواند امیدواری را به بخش خصوصی ایران بازگرداند. بخش خصوصی ایران که عمدتا طرف معامله این دست از بنگاه های اروپایی است از تریبون های مختلف برای همکاری اعلام آمادگی کرده اند. به همین منظور نیز هفته گذشته در همایشی بزرگ متشکل از نمایندگان 100 کشور خارجی و مقامات بلند پایه دولتی به میزبانی بخش خصوصی شاهد رایزنی های دوره جدید برجام بعد از خروج آمریکا بودیم و در حاشیه این همایش، با چهار نماینده خارجی حاضر به گفت و گو نشستیم. از آنها در مورد چشم انداز همکاری اقتصادی با ایران در دوره جدید پس از خروج ترامپ و راهکار های تسهیل کننده به منظور گسترش همکاری های اقتصادی بخش خصوصی ایران و شرکت های کوچک و متوسط خارجی پرسیدیم.
امیدواری اتریشی ها
اشتفان شولتز، سفیر اتریش در تهران در پاسخ به «دنیای اقتصاد» به تمرکز ایران بر توام بخشی خصوصی اشاره دارد.مضوعی که او به عنوان نقطه قوت اروپا از آن یاد می کند. او در این باره چنین می گوید: نکته مهم در چنین رویکردی توانمندسازی جوانان است. به این معنی که با ارائه نگاه لازم، به آنها برای تاسیس شرکت هایشان، کمک کنند. در درجه دوم نیز تقویت رقابت شرکت های تاسیس شده حائز اهمیت است. او ادامه می دهد: رقابت، محور تجربه موفق اروپا است. اگر این موارد را در کنار هم قرار دهید می بینید که شراکت، آموزش و توسعه ظرفیت ها، کانون همکاری های اروپا و ایران خواهد بود. ما در این حوزه ها تجربیات قابل توجی داریم. در دهه 1990 میلادی با استفاده از همین شیوه، اقتصاد اروپای مرکزی و اروپای شرقی را دگرگون کردیم و در سال های ابتدایی قرن بیست و یکم (سال های 2000 تا 2010) به توسعه اقتصادی کشورهای حوزه دریای خزر نظیر جمهوری آذربایجان و ارمنستان، همچنین گرجستان کمک کردیم تا اقتصاد قدرتمندی با تکیه بر بخش خصوصی بنا کنند. این همان رویکردی است که اکنون باید در پیش بگیریم تا به شکوفایی ایران و اروپا بینجامد.» شولتز، اروپا را هم قربانی خروج یکجانبه ترامپ از برجام می داند و کاهش بیش از 10میلیارد دلاری حجم تجارت اروپا سال آینده را با توجه به این موضوع، پیش بینی می کند. بنابراین به گفته او ، اروپا مشتاق است که راهی برای حفظ ارتباط بانکی و مالی با ایران بیابد. اما این سفیر اروپایی در خصوص بخش خصوصی کشورش سخنی نمی گوید. اما با بیان اینکه « یک شرکت اتریشی همین حالا در بحبوحه این شرایط دشوار، درحال احداث تاسیسات تولیدی در ایران است»، نشان می دهد که به آینده همکاری دوجانبه امیدوار است. هرچند فرصت های شکوفایی برای شرکت ها محدود و خاص می داند، ولی ب این باور است که باید به سمت توسعه این فرصت ها حرکت کرد. شولتز می گوید:ما باید به ایران برای بهبود شرایط کسب وکار شرکت های خارجی کمک کنیم . شرکت های متوسط و کوچک نمی توانند فرصت ها را شکار کنند. آنها در درازمدت به بازارها وارد می شوند و نیازمند بستر قانونی لازم هستند تا در برابر ریسک هایی که ممکن است در بازار ایران به آنها تحمیل شود، محافظت شوند. در واقع، شرکت های کوچک و متوسط به واسطه محدودیت هایشان نمی توانند بازارها و فرصت ها را شناسایی کنند. چون پشتوانه پژوهشی آنها قوی نیست. از این رو چنانچه ایران بخواهد با این گروه از شرکت ها وارد همکاری شود، نیاز است دولت های اروپایی بخشی از خواسته شرکت های کوچک و متوسط اروپایی را برای ارزیابی پروژه ها پوشش دهند. در همین راستا شنیده ها حاکی از آن است که کشورهای اروپایی برای جبران این ضعف، در ارزیابی پروژه های ایرانی به این شرکت ها کمک کنند. پروژه های ایرانی اغلب بزرگ و متوسط هستند و از این رو شرکت های خارجی برای ارزیابی آنها به حمایت دولت هایشان نیاز دارند. در واقع این خبر حکایت از نقش واسطه ای دارد که دولت های اروپایی برای کمک به ارزیابی پروژه های ایرانی به بنگاه های کوچک و متوسط خود ارائه می دهد. سفیر اتریش در ایران در انتهای صحبت های خود نیز اعلام می کند: «همین حالا قوانین بانکی لازم برای حفظ دسترسی به نقل و انتقال مال بین المللی در حال تدوین است و این موضوع به طور حتم به فعالیت شرکت ها در فضای کسبو کار ایران کمک خواهد کرد.»
انگلیس خواهان همکاری بلندمدت
راب مکر، سفیر انگلستان در تهران در پاسخ به دنیای اقتصاد از حمایت کشورش برای همکاری شرکت های انگلیسی با ایران در صورت تمایل خودشان، سخن می گوید و عنوان می کند که کشورش تمام تلاش خود را برای تسهیل ارتباط مالی شرکت های انگلیسی با ایران به کار خواهد بست . او شرایط را برای همکاری شرکت های کوچک و متوسط انگلیسی با ایرانی ها مساعدتر می داند. چرا که شرکت های بزرگ در معرض ریسک های بیشتری قرار دارند. همچنین به تلاش اروپا برای یافتن راه های مقابله با موانع موجود اشاره دارد. در عین حال سفیر انگلیس در تهران این موضوع را هم یادآور می شود:«در این برهه نباید انتظار داشته باشیم انگلستان یا اروپا راه حل کاملی به ایران ارائه کند، بلکه ایران و اروپا باید بتوانند در دراز مدت با هم همکاری کنند تا از تمام امکانات موجود بهره ببرند و منافع دو طرف را تامین کنند.»
چینی ها می مانند
پانگ سن، سفیر چین در تهران هم در گفت و گو با دنیای اقتصاد به سابقه همکاری های این کشور با ایران اشاره دارد و بار دیگر تاکید می کند که این ارتباط را حفظ خواهد کرد. او می گوید: در سال های گذشته همواره به رغم تحریم ها و محدودیت هایی که برای فعالیت در ایران وجود داشته، چین در برابر فشارهای آمریکا علیه ایران ایستادگی و همکاری خود را با اینران حفظ کرده است. در این برهه مسلما تحریم های آمریکا همکاری ما و ایران را مشکل خواهد کرد؛ اما تلاش می کنیم ارتباط نزدیک با شرکا و دوستان ایرانی خود را حفظ کنیم تا بر موقعیتی که ایالات متحده پدید آورده غلبه کنیم و در همه زمینه ها به همکاری خود ادامه دهیم. پانگ سن نیز برای ثبات جریان است. اخیرا آقای روحانی در تعامل با رئیس جمهور چین به توافقاتی در جهت همکاری اقتصادی دست یافته اند.قرار بر این است که وزاتخانه های مختلف در دوکشور تلاش کنند تا توافقاتی که بین دو رئیس جمهور ایجاد شده را به مرحله اجرا درآورند و همکاری های موجود را تا حد ممکن ارتقا دهند. خبرها حاکی ازآن است که یکی از توافقات بین ایران و چین که درحال پیگیری است، بهره مندی بیشتر ایران از فاینانس های چینی با اتکا به فروش نفت است.
خط ویژه آلمان برای ایران
داگمار فن بن اشتاین، رایزن تجاری و صنعتی دولت فدرال آلمان در تهران هم در مورد اقدامات کشورش برای توسعه همکاری با ایران در شرایط پسا خروج توضیح داده است. به عنوان مثال، وزارت اقتصاد آلمان یک هات لاین (خط ویژه) برای ارتباط شرکت های آلمانی با ایران ایجاد کرده است. با این حال او عنوان می کند:«بسیاری از شرکت های آلمانی حضور عمیق و گسترده ای در بازار آمریکا دارند. این حضور نیز تنها در سطح شرکت های بزرگ نیست. بلکه این شرکت های کوچک و متوسط هم که تامین کنندگان این شرکت های بزرگ هستند در آمریکا حضور دارند.» البته این مقام اروپایی، عنوان می کند که گروه دیگری از شرکت ها همچنان بازار ایران را ترجیح می دهند و به ادامه فعالیت شان در ایران می پردازد. داگمار فن بن اشتاین همچنان امیدوار که بتواند با ارائه مشاوره به شرکت های آلمانی آنها را به همکاری با ایران ترغیب کند. او به دنیای اقتصاد می گوید: دولت آلمان برنامه هایی در دست دارد، اما در حال حاضر شرایط برای دولت آلمان هم بسیار دشوار است؛ زیرا بسیاری از شرکت های آلمانی حضور عمیق و گسترده ای در بازار آمریکا دارند. حتی شرکت های متوسط و کو چک هم اغلب تامین کنندگان شرکت های بزرگ هستند و بنابراین فعالیت در ایران آنها را در معرض خطر تحریم قرار می دهد. به طور نمونه، می توان شرکت های خودروسازی را در نظر گرفت. SMEها معمولا شرکت های بزرگ را دنبال می کنند و در بازارهایی وارد می شوند که شرکت های بزرگ تر هم حضور داشته باشند؛ اغلب این شرکت ها هم در بازار آمریکا حضور دارند. بنابراین شرکت های متوسط و کوچک آلمانی هم اغلب در بازار امریکا فعالیت می کنند. اما باز هم جای امیدواری هست.» او ادمه می دهد: حضور من در تهران نشانه این است که می توان در همین شرایط هم امیدوار بود و فعالیت کرد. من می کوشم به شرکت های آلمانی کمک کنم که در ایران بمانند و فعالیت موفقیت آمیزی در اینجا داشته باشند.» اگر چه داگمار فن بن اشتاین به سختی کار هم اشاره می کند، ولی می گوید: دولت آلمان می کوشد به شرکت ها در زمینه همکاری با ایران کمک کند. به عنوان نمونه، وزارت اقتصاد آلمان یک هات لاین (خط ویژه) برای ارتباط شرکت های آلمانی با ایران ایجاد کرده است. با این حال در حال حاظر ریسک هایی در این زمینه وجود دارد، اما ما باید تمام تلاش خود را صرف کنیم تا آنچه به ظاهر ممنوع است را عملی سازیم. ما به این شرکت های مشاوره و کمک هایی ارائه می کنیم، اما می توانیم چشمانمان را بر این حقایق ببندیم.» او عنوان می کند که شرکت های آلمانی برای ورود به به بازار ایران با این سوالات روبرو هستندکه کدام بازار بزرگ تر است، بازار ایران یا بازار آمریکا؟ بازار آمریکا بازاری توسعه یافته است و شمار زیادی از شرکت های آلمانی در این بازار فعالیت می کنند. بنابراین در برخی موارد شرکت ها فارغ از تمایل و نافع خود، ناچارند ایران را ترک کنند.» او صحبتش را این طور خاتمه می دهد:ما تاجایی که قادر باشیم به شرکت ها کمک می کنیم در ایران بمانند و شرکت های زیادی هستند که ترجیح می دهند در اینجا به فعالیتشان ادامه دهند، اماشرایط در حال حاضر پیچیده و دشوار است. ما تسلیم نخواهیم شد و امیدوارانه ادامه خواهیم داد.
نکات کلیدی
سفیر اتریش
در همین وضعیت دشوار یک شرکت اتریشی درحال احداث تاسیسات تولیدی در ایران است
شرکت های کوچک و متوسط همانند شرکت های بزرگ قدرت شکار در لحضه را ندارند؛ بنابراین به آهستگی و در درازمدت وارد می شوند
قوانین بانکی لازم برای حفظ دسترسی ایران به نقل و انتقال مالی بین المللی در حال تدوین است
|
سفیر انگلیس
از شرکت های فعال در ایران حمایت خواهیم کرد.
راهبرد همکاری ایران و اروپا باید دراز مدت باشد.
در حال تسهیل ارتباط مالی شرکت ها با ایران هستیم. |
سفیر چین
تحریم ها کار را مشکل خواهد کرد اما تلاش می کنیم همکاری با ایران را حفظ و ارتقا دهیم
پروژه های متعددی در بخش دولتی و خصوصی چین برای همکاری با ایران در دستور کار است
چین همواره در برابر فشار های آمریکا ایستادگی کرده است |
رایزن تجاری و صنعتی دولت فدرال آلمان
وزارت اقتصاد آلمان یک هات لاین (خط ویژه) برای ارتباط شرکت های آلمانی با ایران ایجاد کرده است
تا جایی که قادر باشیم به شرکت ها کمک می کنیم در ایران بمانند
باید تمام تلاش خود را صرف کنیم تا آنچه به ظاهر ممنوع است را عملی سازیم |
منبع:دنیای اقتصاد 
.png){kind=logo}