شاید برای مقاطع کوتاه مدت بین اقتصاد دانان اختلاف باشد،اما در بازه های بلند مدت ،خنثایی و نازایی پول مورد وثوق است .به این معنا که در بلند مدت ،رشد پول یا نقدینگی اثری بر متغیر های واقعی نمی گذارد .

به عبارت دیگر،رشد پول در بلند مدت نمی تواند موجب رشد اقتصادی و اشتغال شود.آمار پولی ایران نیز به خوبی موید این مساله است .در حالی که طی دو دهه گذشته نسبت مانده تسهیلات بانکی به تولید ناخالص داخلی اسمی رشد داشته و از سطح 50 درصد در ابتدای دهه 1380 به 80 درصد در سال گذشته رسیده،اما رشد اقتصادی ایران نزولی بوده است .به عبارت دیگر در حالی که انبساط پولی هر سال انجام شده اما بخش واقعی اقتصاد منقبض شده است.نتیجه آنکه انبساط پولی همان طور که که تئوری پیش بینی می کند ،روی سطح قیمت جلوه کرده است.

وقتی فشار بی حد و حصر لابی بنگاه های به ظاهر تولیدی و وزارت خانه های مربوط برای دریافت تسهیلات ارزان قیمت وجود دارد ،هر چه استدلال بیاورید تسهیلات ارزان قیمت نیز می داند که مثلا به دلیل ناکارآمدی مدیریتی به اینجا رسیده که نیاز به سرمایه درگردش دارد ؛اما وانمود می کند که به دلیل شرایط اقتصاد کلان است .گو آنکه فقط یک آشنا به مسائل کلان ممکن است دریابد تسهیلات با نرخ بهره واقعی غیر تعادلی ارزان تنها به مشکلات بیشتر اقتصاد دامن می زند تا منجر به افزایش تولید شود.

اما همواره این فشارها برای کسب تسهیلات ارزان قیمت وجود دارد.وزارتخانه متولی نیز بر فشار می افزاید آن هم به بهانه تولید،اما در نهایت این امار و واقعیت هاست که سخن می گویند .انبساط پولی منجر به تولید و اشتغال نمی شود .چون پول خنثی است.بگذارید به زبان ساده هم مکانیزم را توضیح دهیم تسهیلات با نرخ بهره واقعی غیر تعادلی پایین منجر به رشد نقدینگی و تورم می شود .تورم قدرت خرید مردم را کم می کند .به این معنا که مردم می توانستند به اندازه این قدرت خرید کم شده ،کالا و خدمات تقاضا کنند ؛اما دیگر نمی توانند چون این میزان صرف کمک به بنگاهی شده که تسهیلات ارزان قیمت گرفته است.می بینید که انبساط پولی فقط باعث می شود جریان مالی از یک بخش کم شود و به بخش دیگری برسد بدون آنکه در مجموع به اقتصاد کمکی کند.در این میان فقط بنگاهی که توانسته با لابی به تسهیلات ارزان دست یابد ،سود جسته است.

اما داستان به همین جا ختم نمیشود .همان وزارت خانه ای که با پیگیری و فشار و به نام تولید منجر به رشد نقدینگی شده ،خود مدعی می شود که چرا تورم وجود دارد ؟چرا این قدر رشد نقدینگی بالاست؟حداقل اگر باعث می شویم تا با ایجاد رانت برای عده ای ،تورم را بر مردم آوار کنیم،مسووبیت آن را بپذیریم .اگر هم آگاهی به مساله نداریم و واقعا فکر کردیم با تسهیلات ارزان باعث رشد تولید می شویم ،باور کنیم پول نازا و خنثی است و بعد از تجربه این واقعیت در نیم قرن گذشته ،تجربه کردن را متوقف کنیم.