چرا هواپیمای نروژی 4 هفته در فرودگاه شیراز زمین گیز است؟

هنگامیکه مشکل فنی هواچیمای نروژی متعلق به شرکت «Norwegian Air» را در 14 دسامبر مجبور به فرود در فرودگاه شیراز کرد، هیچکس چنین سرنوشت پرفراز و نشیبی را برای این هواپیما متصور نبود.

یکماه از زمین گیری بوئینگ 737 در ایران می گذرد و گرفتاریهای ناشی از تحریم های ایالات متحده امریکا عله ایران که فروش هر نوع هواپیمای غیرنظامی به ایران حتی قطعات و خدمات مربوط به آن را ممنوع کرده، کانع از تعمیر و پرواز دوباره آن شده است.

این هواپیمای ساخت آمریکا که به تازگی یعنی در ماه اکتبر به نروژ تحویل داده شد، دقایقی پس از ترک فرودگاه دبی دچار مشکل فنی در یکی از موتورها به فرود اضطراری در ایران شد.

بنا بر اعلام سخنگوی شرکت «Normegian Air»، هواپیما در زمان فرود حامل 186 مسافر و 6 نفر خدمه بود. آنها یک شب را در ایران سپری کردند و روز بعد به اسلو بازگشتند؛ اما پرواز دوباره این هواپیما امری پیچیده شد.

به گفته سخنگوی این شرکت، کاغذ بازیهای مربوط به پروسه خرید قطعات لازم برای تعمیر بسیار طولانی تر از حد انتظار بوده است؛ بویژه آنکه این هواپیما ساخت امریکاست و تهیه قطعات مورد نیاز در کشور تحریم شده ایران به آسانی ممکن نیست. به همین دلیل هنوز مشخص نیست که بوئینگ 737 نروژ در نهایت چه زمانی می تواند ایران را ترک کند.

ناوگان هوایی ایران قربانی تحریم های آمریکا

مشکلی که هواپیمای نروژی گرفتار آن شده، نمونه نادری از آنچه هست که تحریم ها بر سر ایران و زندگی شهروندان این کشور آورده است.

ناوگان هوایی ایران در حالی مشغول به کار است که هواپیماهای آن یا مجموعه ای از هواپیماهای پیر و قدیمی غربی است، یا هواپیماهای دست دوم، یا هواپیماهایی که به طور مخفیانه از کشور ثالث خریده شده اند.

محدودیتهای صادراتی که در پی تحریم های امریکا ایجاد شده، فروش هر نوع کالایی را به ایران که منشأ بیش از 10 درصد از مواد آن یا تکنولوژی آن ایالات متحده آمریکا باشد، ممنوع کرده است. این محدودیت باعث شده که علاوه بر کارخانه های هواپیماسازی آمریکایی مانند بوئینگ، فروشندگان هواپیماهای ایرباس و حتی سوخوی روسیه نیز از داد و ستد با ایران محروم شوند.

به عبارت دیگر این شرکت نروژی نمی تواند برای هواپیمای زمین گیر خود قطعات لازم را فراهم کند زیرا بیش از 10 درصد منشأ تولید این قطعات یا تکنولوژی ساخت آنها آمریکایی است.

برای تهیه این قطعات باید مجوز لازم را از واشنگتن دریافت کرد و مشکل این است که دولت دونالد ترامپدر حال حاضر به راحتی مجوز خرید این قطعات را صادر نمی کند.

در سالهای گذشته با لغو تحریم های آمریکا علیه ایران در پی امضای توافق هسته ای، دولت بارک اوباما به شرکتهای بوئینگ و ایرباس مجوزهای لازم برای فروش هواپیما به ایران را داد اما با تحویل دوباره تحریم ها در دولت دونالد ترامپ، این مجوزها لغو شد.

شرکت ایرباس در زمان لغو تحریم ها سه هواپیما به ایران تحویل داد اما پس از آن مجبور شد از سفارش های ایران به ارزش 19 میلیارد دلار صرف نظر کند. شرکت هواپیماسازی بوئینگ نیز با فروش 80 جت مسافربری به ایران ایر موافقت کرد اما هرگز نتوانست ساخت این هواپیما ها را آغاز کند.

علاوه براین دو شرکت بزرگ، شرکت هواپیما سازی اروپایی «ATR» زیر مجموعه ایرباس 13 هواپیما به ایران تحویل داد و به کمک لابی ها تلاش کرد تا بتواند مجوزهای لازم را برای ادامه فروش از ایالات متحده آمریکا دریافت کند.

خریدهای جدید ایران، هواپیمایی با منشأ اروپایی و غیر اروپایی

در حال حاضر ایران از هر شرکتی که بتواند ناوگان فرسودۀ این کشوررا بازسازی کند، استقبال می کند. فرزانه شرفبافی، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) پیش از این از مذاکره با روس ها برای خرید هواچیما سوخو 100 و حتی مذاکره (OFAC) به ایران هواپیما بفروشد، مذاکره خواهند کرد.

هواپیما های کنونی سوخو 100 نیز دارای قطعاتی با بیش از 10 درصد منشأ امریکایی است. شرکت هوافضای روسی سوخو برای صادرات هواپیماهای کنونی خود به ایران، از امریکا درخواست مجوز کرد اما هرگز پاسخ مطلوب را دریافت نکرد.

شرکت سوخو اعلام کرده است که مشغول کاستن از قطعات خارجی در تولید هواپیماهای سوخو100 و همجنین در حال کار روی نسخه جدیدی از این هواپیما با قطعاتی کمتر خارجی است.

ایران یا کوبا؟

اگرچه هواپیماهای بسیاری از شرکتهای اروپایی همچنان بر فراز ایران پرواز می کنند و مسیر هوایی این کشور را یک حریم هوایی امن در منطقه می دانند اما شرکتهای بین المللی کمی از فرودگاه های ایران بهره می برند.

شرکتهای هواپیمایی بریتانیا، فرانسه و هلند که پس از توافق 2015 میلادی پروازهایشان را به ایران آغاز کرده بودند، سال گذشته همکاریهایشان را با تهران متوقف کردند.

به گفتۀ یکی از کارشناسان صنعت هوانوردی، در حال حاضر پروازبه ایران مانند رانندگی در کوبا است. زیرا هر هواپیما چاره ای جز این ندارد که قطعاتش را به همراه داشته باشد.


منبع: یورونیوز