یک دهه تجارت با اتحادیه اروپا زیر ذره‌بین بخش خصوصی قرار گرفت. تجارت کالایی ایران و اتحادیه اروپا طی ۱۰سال اخیر با نوسان‌های زیادی همراه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در 10 سال گذشته (2020-2011) تراز تجاری ایران با این اتحادیه به جز سال‌های 2011 و 2018، منفی بوده است. به گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران، بیشترین تجارت ایران با این اتحادیه در سال2011 رقم خورده است. همچنین کمترین میزان تجارت نیز مربوط به سال 2020 است. علاوه بر این، بیشترین صادرات ایران به اتحادیه اروپا در این دهه مربوط به سال 2011 و کمترین آن مربوط به سال 2019 بوده است. کمترین میزان واردات ایران از این اتحادیه هم در سال 2020 رقم خورده و بیشترین آن مربوط به سال 2017 است.

در ابتدای این دهه (2011) تجارت ایران با این اتحادیه بالغ بر 27 میلیارد یورو بوده که حدود 17 میلیارد یوروی آن صادرات ایران به اتحادیه اروپا و بیش از 10 میلیارد یورو نیز واردات این اتحادیه از ایران بوده است. با این وجود یک سال پس از 2012، صادرات و واردات ایران با کاهش همراه شد؛ البته افت صادرات در مقایسه با واردات بیشتر بوده است. این روند کاهشی تا سال 2013 و 2014 ادامه یافت و افت بیشتر صادرات در مقابل واردات باعث شد تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا از مثبت 6/6 میلیارد یورو در سال 2011 به منفی 5/2 میلیارد یورو در سال 2014 (بیشترین کسری تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا طی 10 سال اخیر) برسد. در سال‌های 2016 و 2017، صادرات و واردات کشور با افزایش همراه شد و رشد بیشتر صادرات نسبت به واردات باعث شد در سال 2017 تراز تجاری تقریبا به صفر نزدیک شود. در سال2018 نیز با اینکه صادرات و واردات کمی نسبت به 2017 کاهش داشتند، اما افت بیشتر واردات نسبت به صادرات موجب شد تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا، به مازاد هر چند ناچیز 0.7میلیارد یورویی برسد. این وضعیت دیری نپایید و در سال‌های 2019 و 2020 با تشدید تحریم‌ها علیه ایران و محدودیت‌های مربوط به شیوع کووید-19، تجارت ایران با اتحادیه اروپا با افت شدیدتر از همیشه به کمترین سطح ممکن طی سال‌های اخیر رسید. طی این دو سال، صادرات ایران به اتحادیه اروپا به رقم بسیار ناچیزی نسبت به سال‌های قبل رسید  (0/7 میلیارد یورو در سال‌های 2019 و 2020) و واردات کشور به این اتحادیه نیز در سطح بسیار پایینی قرار گرفت (حدود 4 میلیارد یورو در سال‌های 2019 و 2020).

‌روند صادرات ایران به اتحادیه اروپا به تفکیک گروه‌های کالایی نشان می‌دهد دلیل اصلی کاهش صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال‌های 2013 تا 2015 و 2019 تا 2020 کاهش شدید صادرات ایران در گروه کالایی «سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها» بوده که آن هم ناشی از محدودیت‌های بیشتر بر فروش نفت ایران بوده است. در سال 2011 صادرات ایران در این گروه کالایی به اتحادیه اروپا حدود 15/6 میلیارد یورو بوده که در سال 2020 به کمتر از 96 میلیون یورو رسیده است. از افت حدود 96 درصدی صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال 2020 نسبت به 2011، حدود 92 واحد درصد آن ناشی از افت صادرات ایران در این گروه کالایی بوده است. در سال 2020، بیشترین سهم از کل صادرات ایران به اتحادیه اروپا مربوط به گروه کالایی «مواد غذایی و حیوانات زنده» بوده است (41درصد)، پس از آن «مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط»، «سوخت‌های معدنی و روان‌کننده» و «کالاهای صنعتی طبقه‌بندی شده بر حسب مواد» به ترتیب با سهم‌های 18/5، 13/4 و 12/4 درصد در رده‌های بعدی قرار دارند. کمترین سطح صادرات «مواد غذایی و حیوانات زنده» مربوط به سال 2019و بیشترین آن مربوط به سال 2016 بوده است. صادرات «نوشیدنی و دخانیات» طی سال‌های اخیر روند رو به رشدی را طی کرده و در سال 2020 به بالاترین سطح خود رسیده است. برخلاف آن، صادرات «مواد غیرقابل خوردن به جز سوخت» از سال 2012 به بعد به‌طور پیوسته کاهش داشته و در سال 2020 به کمترین سطح خود رسیده است. «روغن‌های گیاهی و حیوانی و چربی‌ها» نیز یکی از گروه‌های کالایی است که طی چند سال اخیر، با رشد صادرات همراه بوده و صادرات ایران به اتحادیه اروپا در این گروه کالایی از یک میلیون یورو در سال 2016 به 118 هزار یورو در سال 202 رسیده است.

در سال‌های 2014و 2015 صادرات ایران به ایتالیا رشد جزئی را تجربه کرد و به جایگاه خود به‌عنوان مقصد اول صادراتی ایران بازگشت و آلمان نیز به‌عنوان دومین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اروپا قرار گرفت. امضای برجام در اواخر سال 2015 باعث شد که در سال 2016 صادرات ایران به اتحادیه اروپا احیا شود. در این سال، فرانسه که پیش‌تر جزو مقاصد صادراتی عمده ایران در اتحادیه اروپا نبود، جایگاه نخست را از آن خود کرد و ایتالیا و اسپانیا در رده‌های بعد از آن قرار گرفتند. در سال‌های 2017 و 2018 صادرات ایران به ایتالیا افزایش قابل‌توجهی پیدا کرد و جایگاه خود به‌عنوان بزرگ‌ترین مقصد صادراتی ایران را از فرانسه پس گرفت. در سال 2019 نیز با خروج ایالات‌‌متحده آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، دوباره صادرات ایران به اتحادیه اروپا دستخوش تغییر شد و کاهش قابل‌ملاحظه‌ای را تجربه کرد.
طی سال‌های 2019 و 2020 که ایران بسیاری از بازارهای صادراتی خود در اروپا را از دست داد، صادرات ایران به آلمان، در مقایسه با سایر مقاصد مهم صادراتی ایران در اروپا، کاهش قابل‌ملاحظه‌ای را تجربه نکرد و به‌عنوان اولین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اروپا جای گرفت. در سال 2020، هلند و ایتالیا به‌عنوان دومین و سومین مقاصد صادراتی در اتحادیه اروپا قرار گرفتند، اگرچه میزان صادرات ایران به این دو کشور نسبت به سال‌های پیش بسیار کمتر بوده است.
در سال 2011، کالای عمده صادراتی ایران در 11 کشور از 27 کشور عضو اتحادیه اروپا «مواد غذایی و حیوانات زنده» بود و در اکثر آنها این کالا سهم بالای 90درصدی از ارزش کل صادرات ایران به این کشور را داشته است. در میان این 27 کشور، بیشترین ارزش صادرات ایران در این گروه کالایی به سوئد اختصاص داشته است. در8 کشور از عضو اتحادیه اروپا، «سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها» ‌به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه کالایی صادراتی ایران قرار گرفته و ایتالیا بیشترین واردات از این گروه کالایی را داشته است. در 6 کشور نیز «مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط» به‌عنوان بزرگ‌ترین کالای صادراتی ایران ثبت شده که در میان این 6 کشور بلژیک بیشترین ارزش صادرات ایران در این گروه کالایی را به خود اختصاص داده است.

در سال 2020، با کاهش شدید بازارهای «سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها»ی ایران در اتحادیه اروپا، ترکیب کالای عمده صادراتی ایران به اتحادیه اروپا به تفکیک کشورها تغییر کرده است. در 16کشور از 27 کشور عضو اتحادیه اروپا، کالای عمده صادراتی ایران «مواد غذایی و حیوانات زنده» بوده که در میان آنها بیشترین ارزش صادرات ایران به آلمان اختصاص داشته است. «مواد غیرقابل خوردن به‌جز سوخت»‌ که در سال 2011 جزو گروه کالایی عمده صادراتی ایران در هیچ‌کدام از کشورها ثبت نشده بود، در سال 2020 به‌عنوان گروه کالایی عمده لوکزامبورگ طبقه‌بندی شده است. «سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها» در سال 2020 تنها در هلند به‌عنوان بزرگ‌ترین گروه کالایی ایران به این کشور ثبت شده است. در 4 کشور «مواد شیمیایی و سایر محصولات مرتبط»، در 3 کشور «کالاهای صنعتی طبقه‌بندی شده بر حسب مواد» و در 2کشور «ماشین‌آلات و تجهیزات حمل و نقل» به‌عنوان گروه کالایی عمده صادراتی ایران ثبت شده است.