آنیتا کومار / پولیتیکو

پس از آنکه ایران اعلام کرد سطح غنی سازی اورانیوم را به بالاتر از حد مجاز در پیمان هسته ای می برد دولت آمریکا بر ادامه سیاست اعمال حداکثر فشار بر ایران تاکید کرد، اما به نظر می رسد آمریکا برای جلوگیری از تداوم حرکت ایران در مسیر عدم رعایت برخی بندهای توافق هسته ای گزینه های متعددی در اختیار ندارد. آمریکا پس از خروج از برجام در سال گذشته میلادی، بارها تاکید کرده که خواهان مذاکره بر سر پیمانی جدید با ایران است که تمام نگرانی های آمریکا  را رفع کند. اما دولت آمریکا بر فشارهای اقتصادی و غیر اقتصادی بر ایران افزوده است و همچنین با افزایش نیروهای  نظامی خود در منطقه خاورمیانه برای درگیری احتمالی با ایران اماده شده است.

این احتمال وجود دارد که در نهایت هم پیمانهای اروپایی آمریکا نیز درهمان جایی قرار بگیرند که قبل از امضای توافق هسته ای قرار داشتند و در این حالت هیچ محدودیتی برای برنامه هسته ای قرار داشتند و در این حالت هیچ محدودیتی برای برنامه هسته ای ایران وجود نخواهد داشت. ترامپ برخلاف معمول، روز یکشنبه واکنشی به اعلام خبر افزایش سطح غنی سازی اورانیوم از سوی ایران نشان نداد اما یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا مدعی شد: « آمریکا همچنان سیاست اعمال حداکثر فشار بر ایران را ادامه خواهد داد. ایران از غنی سازی اورانیوم برای گروگان گرفتن جهان استفاده می کند. آمریکا هرگز اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند. آمریکا سیاست حداکثر فشار را ادامه می دهد تا ایران از اقدامات غیر قانونی خود دست بر دارد.»

یک مقام دیگر دولت آمریکا ابراز امیدواری کرد اروپایی ها تحریم هایی علیه ایران اعمال کنند تا ایران عقب نشینی کند و از تنش کاسته شود. او گفت: «همچنین امیدواریم ساز و کار مالی جدید اروپایی ها به ایران کمک کند کالاهای غیر مشمول تحریم ها را دریافت کند. ما مایلیم ایران در پیمان هسته ای باقی بماند. تمایلی به درگیری با ایران یا دستیابی این کشور به سلاح هسته ای نداریم .»

آمریکا در حوزه سیاست خارجی بارها نشان داده، اگر کمکی از هم پیمان ها دریافت نکند،به تنهایی عمل خواهد کرد. اما در خصوص ایران ترامپ مایل است اروپایی ها در کنار آمریکا قرار بگیرند. او در حاشیه نشست اخیر گروه 20 با مقامات اروپایی صحبت کرد اما مشخص نیست او توانسته آنها را به اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران متقاعد کند یا نه. یکی از کارشناسان موسسه بروکینگز می گوید: «استراتژی آمریکا به همراهی دیگر کشورها برای اعمال تحریم علیه ایران برای فراهم شدن زمینه حضور ایران در پای میز مذاکره وابسته است، اما آینده این استراتژی مشخص نیست. ترامپ علیه ایران و کره شمالی تحریم اعمال کرده است. درحالی که کره شمالی حاضر به مذاکره با ترامپ بوده، اما ایران چنین تمایلی نداشته است. واقعیت تامل برانگیز این است که مذاکرات ترامپ با رهبر کره شمالی به هیچ نتیجه ای نرسیده و آینده آن بسیار مبهم است. علت آن است که ترامپ حاضر نیست قدمی در مسیر خواست کره شمالی بردارد و صرفا بر اعمال تحریم ها تاکید می کند. به این ترتیب طبیعی است که کره شمالی نیز حاضر نیست به درخواست های ترامپ عمل کند و بعید نیست در آینده هیچ توافقی بین آمریکا و کره شمالی حاصل نشود.»

حالا پس از یک سال، ایران قدم هایی در مسیر کاهش تعهدات خود به توافق هسته ای سال 2015 برداشته است و اعلام کرده که در فواصل زمانی مشخص از میزان تعهدات خود خواهد کاست، مگر آنکه دیگر امضاکنندگان برجام یعنی انگلستان، المان،فرانسه،روسیه و چین راهی برای بی اثر کردن تحریم های آمریکا بیابند. کارشناس ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی ها می گوید: «در این مرحله ایران می خواهد با نقص بندهایی از توافق هسته ای بر آمریکا فشار وارد کند تا از شدت تحریم ها بکاهد. همچنین اگر قرار باشد مذاکره جدیدی انجام شود، ایران فرصت های بیشتری برای امتیاز خواهی از طرف مذاکره خواهد داشت.»

ترامپ خواستار مذاکره با ایران بر سر پیمانی فراگیر است. محتوای پیمان هسته ای سال 2015 تغییر نکرد، اما رفتار ایران تهاجمی تر شده است و اکنون بسیاری از کارشناسان و کشورها، آمریکا را مقصر می دانند و معتقدند خروج آمریکا از توافق هسته ای اشتباه بوده است. یکی از مقامات پیشین سیا می گوید: «جهان معتقد است اول آمریکا توافق هسته ای را نقض کرده است. ترامپ مایل است مذاکره کند اما ایران فعلا چنین تمایلی ندارد. سیاست ترامپ شکست خورده است. او با خروج از برجام عملا نیروهای تندرو را در ایران تقویت کرده است. او خواستار پیمانی بهتر از آن است که در دوران ریاست جمهوری اوباما منعقد شد، اما روش و استراتژی او اشتباه است.»

ایران همزمان با درخواست از اتحادیه اروپا و دیگر کشورها برای عمل به تعهدات خود در پیمان هسته ای، در حال ارتقای توانایی های هسته ای خود برای اعمال فشال دیپلماتیک است. هم پیمان های امریکا همچنان از پیمان هسته ای سال 2015 حمایت می کنند و درباره امکان دستیابی به پیمانی بهتر تردید دارند. در واقع همراهی نکردن اروپایی ها،چین و روسیه با آمریکا در اعمال فشار بر ایران سبب می شود که ترامپ نتواند تا انتخابات ریاست جمهوری سال آینده آمریکا، ایران را وادار کند پای میز مذاکره بنشیند. تا چندی پیش یعنی تا قبل از آنکه ایران اعلام کند به تدریج از میزان پایبندی خود به پیمان هسته ای خواهد کاست. استراتژی ترامپ اعمال حداکثر فشار بر ایران بود و اکنون هم با وجود آنکه ایران مسیری جدید را در پیش گرفته، استراتژی ترامپ تغییر نکرده است. اما اگر قرار است دولت آمریکا به هدف خود برسد، باید استراتژی جدیدی تدوین کند.