عوامل تاثیر گذار روی قیمت ارز

عوامل تاثیر گذار روی قیمت ارز

بازار های ایران طی پنج ماه ابتدایی سال جاری با رشد کم سابقه ای در قیمت همراه بود. همان طور که در مقالات دیگر نیز به آن اشاره شد ،کاهش نرخ سود بانکی در کنار کرونا سبب شد بازار ها در ایران بسیار ملتهب شوند تا جایی که قیمت دلار تا نزدیک 27 هزار تومان نیز افزایش پیدا کرد و موجی از عدم اطمینان را به کشور وارد کرد ،بعد از آن با توجه به افزایش عرضه ،قیمت ان تا حدود 22 هزار و 500تومان کاهش پیدا کرد . در این مقاله بازار ارز بیشتر بررسی می شود و عواملی که می تواند بر قیمت ارز تاثیر گذار باشد ،مورد بررسی قرار می گیرد.

قیمت تعادلی ارز چه میزان است ؟

در ابتدا بهتر است مفهوم قیمت تعادلی ارز را دوباره مرور کنیم . در شرایط طبیعی اقتصادی ،ارزش واردات و صادرات یک کشور در شرایط تراز قرار دارند ،منابع تامین ارز در یک کشور عموما ناشی از دو قسمت فروش کار و خدمت و یا فروش منابع طبیعی همچون نفت ، گاز، معادن و ... است.

در شرایطی که میزان کل واردات کار و خدمات برابر میزان کل صادرات باشد،نرخ ارز در تعادل نسبتا پایداری قرار دارد زیرا تولید یک کشور به سادگی دچار نوسانات بلند مدت نمیشود ، اما در جایی که در امدهای ارزی کشور از طریق فروش نفت،گاز و ...به دست می آید، هر نوع تنش در زمینه فروش منابع می تواند نوسانات شدیدی را به قیمت نفت وارد کند . از این رو قیمت تعادلی ارز را زمانی تعیین می کنیم که درآمدهای نفتی کشور در قعر خود قرار دارند .

در میان سال هایی که درآمدهای نفتی کشور در قعر خود قرار دارد ،می توان سال های 81 و91 و سال های اخیر را مثال زد . تحلیلگران اقتصادی قیمت تعادلی دلار را با در نظر گرفتن یکی از سال های پایه مورد اشاره به عنوان قیمت پایه دلار و اضافه کردن مقدار اختلاف تورم ایران و آمریکا به قیمت پایه دلار در نظر میگیرند. حال نتیجه این محاسبات می تواند به ما در تعیین حدودی قیمت ارز در شهریور ماه کمک کند .با در نظر گرفتن سال پایه 81 و با اضافه کردن اختلاف تورم سالانه ایران و ایالت متحده آمریکا ، قیمت تعادلی ارز در شهریور ماه در حدود 20 هزار تومان تخفیف زده می شود ، با این حال با توجه به شیوع کرونا در کشور بالاتر بودن 10 تا 20 درصدی قیمت دلار نسبت به قیمت تعادلی آن امری کاملا قابل قبول است . از این رو میتوان گفت قیمت 20 تا 24 هزار تومان می توان بازه ای منطقی برای قیمت ارز در شهریور ماه باشد که متناسب با تغییراتی که در اقتصاد کلان کشور رخ می دهد این رقم تا پایان سال می تواند رشد پایداری را تجربه کند.

آیا ارز آرام می گیرد ؟


مجموع اقداماتی که طی دو ماه اخیر در کشور رخ داده است نشان می دهد دولت تصمیم دارد بخشی از اشتباهات خود را جبران کرده و آرامش را به بازارها باز گرداند ، در کنار آن اتفاقات دیگر در وضعیت اقتصاد کلان نشانه های ثبات را بیش از پیش تائید می کند  در ادامه به بخشی از این نشانه ها اشاره می شود .

1-افزایش فوروش اوراق قرضه :


یکی از انتقاداتی که به دولت وارد است، استفاده از منابع بانک مرکزی به منظور کنترل کسری بودجه است. استفاده دولت از تنخواه بانک مرکزی و یا استفاده از منابع صندوق توسعه ملی بدون دسترسی به دلارهای آن در سه ماه ابتدایی سال سبب شد تا پایه پولی و نقدینگی رشد فزاینده ای طی کند تا جایی که نرخ رشد نقدینگی تا پایان خرداد ماه نسبت به اسفند 98 در حدود 7.5 درصد بوده است ؛ اما بعد از افزایش فشارها به دولت مبنی بر استفاده از ظرفیت اوراق بدهی در تامین کسری ، فروش اوراق بدهی با سرعت بیشتری پیگیری شد تا جایی که در مدت کوتاهی دولت توانست نزدیک به 50 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی با میانگین نرخ بهره موثر 17.5 درصد چاپ کند .
فروش اوراق قرضه البته از دو جهت در آرام سازی بازار موثر است:

1- رفع کسری بودجه دولت:

اوراق قرضه می تواند مشکل کسری بودجه دولت را از طریق استقراض از مردم به جای استقراض از بانک مرکزی برطرف کند . این کار می تواند به کاهش رشد نقدینگی کمک زیادی کند زیرا از پول موجود در اقتصاد در جهت رفع کسری بودجه دولت استفاده می شود .

2- افزایش نرخ سود بانکی :

استقراض دولت از بازار سبب می شود تقاضا برای پول افزایش پیدا کند ، از این رو می توان انتظار داشت نرخ بهره نیز در اقتصاد افزایش چشمگیری داشته باشد .روند برگزاری حراج های هفتگی بانک مرکزی نیز این حقیقت را تایید می کند که نرخ بهره در حراج های متوالی در حال افزایش است. در واقع نرخ بهره در 13 خرداد 15.6 درصد برآورده شده است که این رقم در حراج 14 مرداد ماه به 20.2 درصد رسیده است. این عامل می تواند در نهایت به ثبات بازار ها کمک کند .

2-فروش اموال مازاد دولت در بازار سرمایه :

در دو ماه اخیر، عرضه های دولتی در بازار سرمایه شدت بیشتری گرفته است، عرضه های سنگین دولت در نمادهای پالایشی و بانکی در کنار عرضه های سایر حقوقی های بزرگ بازار نشان از عزم دولت مبنی بر استفاده از ظرفیت های بازار سرمایه کشور دارد . از طرفی پس از کش و قوس های فراوان قرار بر این شد که صندوق دوم دولت تحت عنوان ( دارا دوم ) از شهریور ماه با 30 درصد تخفیف به عموم مردم عرضه شود . این بار البته سقف خرید صندوق های دولتی 5 میلیون تومان عنوان شده است و با فرض مشارکت  6 میلیون نفری مردم ، می توان امید داشت حداقل تا حدود 30 هزار میلیارد تومان از دارایی های دولت د راین صندوق به فروش برود. 

ارزش دارا دوم چه میزان است :


صندوق پالایشی دولت از چهار پالایشگاه با نماد های شینا ( پالایشگاه نفت اصفهان) ، شبریز( پالایشگاه نفت تبریز)، شتران(پالایشگاه نفت تهران) و شبندر ( پالایشگاه نفت بندر عباس) تشکیل شده است .

1- ارزش سهام دولت شپنا :


سهام دولت در شپنا معادل 7 میلیارد و 13 میلیون سهم است که با در نظر گرفتن قیمت 4536 تومانی، ارزش آن در 31 هزار 811 میلیارد تومان می شود و 

2-ارزش سهام دولت در شبریز  :


سهام دولت در این پالایشگاه به تعداد یک میلیارد و 615 میلیون است که با توجه به قیمت 5466 تومانی هر سهم ، ارزش سهام آن معادن 8 هزار و 827 میلیارد تومان می شود .

3- ارزش سهام دولت در شبندر :


سهام دولت در این پالایشگاه به تعداد 4 میلیارد و 780میلیون است که با توجه به قیمت 4929 تومانی هر سهم ، ارزش سهام آن معادل 23 هزار و 560میلیارد تومان می شود .


4- ارزش سهام دولت در شتران :


سهام دولت در این پالایشگاه به تعداد 6 میلیارد و 977 میلیون است که با توجه به قیمت 4474 تومانی هر سهم ، ارزش سهم آن معادل 31 هزار و 215 میلیارد تومان میشود .
مجموع ارزش سهام دولت در این چهار پالایشگاه برابر 95 هزار و 414 میلیارد تومان است که با توجه به تخففیف 30 درصدی دولت در صندوق دارا دوم ، ارزش آن در حدود 66 هزار و 790 میلیارد تومان می شود ؛ بنابراین در صورت مشارکت 6 میلیون نفری مردم معادل 30 هزار میلیارد تومان و در صورت مشارکت 10 میلیون نفری مردم معادل 50 هزار میلیارد تومان از منابع این صندوق به فروش می رود؛ بنابراین می توان انتظار داشت در سخت ترین شرایط حداقل نیمی از صندوق ETFدوم دولت موسوم به صندوق پالایشگاهی در شهریور ماه سال جاری به فروش برسد.با این فروش می توان انتظار داشت بخش بزرگی از کسری بودجه سال جاری دولت پوشش داده می شود که همین امر می تواند به کاهش رشد نقدینگی و قیمت دلار کمک کند.


چه خواهد شد؟


با توجه به تمامی نکات گفته شد در بالا ، به نظر می رسد وضعیت نظام ارزی کشور بعد از پنج ماه پرتنش ، اندکی آرام شود و تا رسیدن به فصل اوج تقاضا در انتهای پاییز ، آرامش موقت و حتی کاهش قیمت نا محسوس را در بازار شاهد باشیم. صحبت کردن و پیش بینی کردن حول قیمت ارز تا پایان سال جاری ، آن هم در شرایط کنونی که تحریم ها در کنار کرونا آسیب های جدی به اقتصاد کشور وارد کرده است بسیار سخت است، اما به نظر می رسد در صورت عدم تنش سیاسی قابل توجه جدید همچون جنگ یا درگیری نظامی جدی ، قیمت ارز جهش قیمتی جدیدی را ثبت نکرده و با شیبی ملایم به مسیر صعودی خود ادامه دهد . البته لازم به ذکر است در صورتی که تحریم های اقتصادی علیه ایران سبک تر شود و یا تحت توافقی با چین ، فروش نفت ایران رشد مناسبی را تجربه کند، احتمال تثبیت و یا حتی کاهش قیمت ارز دلار نیز دور از ذهن نیست اما به دور از چنین احتمالاتی ، بعید است قیمت ارز بار دیگر به قیمت های سال گذشته بازگردد . 



منبع:WWW.INDEPENDENT


                                                                                                            بازگشت به اخبار