دنیای اقتصاد : ( آنکتاد ) طلایه داران تجارت الکترونیک در جهان را در سال 2019 معرفی کرد. گزارش جدید این نهاد بین المللی نشان می دهد که ایران توانسته با 7 پله جهش در رتبه 42 در میان 152 کشور مورد بررسی قرار گیرد. در مقیاس جهانی نیز کشورهای اروپایی بیشترین سهم را در میان 10 رتبه برتر در کنار سنگاپور و استرالیا به دست آورده اند. عمده رتبه های برتر اقتصادهای در حال توسعه را نیز کشورهای آسیایی تشکیل می دهند. کشورهایی که عمده آنها جزو گروه اقتصادهای بالاتر از درآمد متوسط و با درآمد بالا هستند.

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد تازه ترین گزارش شاخص تجارت الکترونیک کسب و کار به مصرف کننده در سال 2019 را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، رتبه جهانی ایران در حوزه تجارت الکترونیک، جهش هفت پله ای را نسبت به سال 2018 به نام خود ثبت کرد و توانست در جایگاه 42 و بالاتر از کشورهای قطر و عربستان سعودی قرار بگیرد. از سوی دیگر، در مقیاس جهانی هم اقتصاد هلند همچون سال گذشته بیشترین آمادگی را در میان کشورها برای بهره مندی از منافع تجارت الکترونیک دارد و بر این اساس بهترین جایگاه این رتبه بندی متعلق به کشورهای اروپایی است، کشورهایی که بیشترین سهم را در میان 10 رتبه برتر در کنار کشورهای غیر اروپایی سنگاپور و استرالیا دارند. به گزارش گروه اقتصاد بین الملل روزنامه دنیای اقتصاد، بنابر این گزارش بین المللی، اما در انتهای این رتبه بندی عمدتا نام اقتصادهای کمتر توسعه یافته به چشم می خورد. به گزارش آنکتاد شکاف عمیق سطح آمادگی کشورهایی که بالاترین و پایین ترین آمادگی را برای ایجاد نظم اقتصاد دیجیتال دارند، در عمده مناطق جهان به چشم می خورد. بر این اساس شاخص تجارت الکترونیک کسب و کار به مصرف کننده یا به اصطلاح ((بی توسی)) این نهاد بین المللی، سطح آمادگی کشورها در حمایت از خریدهای آنلاین را مورد ارزیابی قرار می دهد. نمرات این شاخص که شامل چهار معیار جزئی تر می شود بر اساس اطلاعات جمع آوری شده از 152 کشور جهان محاسبه و در نهایت رتبه بندی کل ارائه شده است. چهار معیاری که شاخص اصلی بر مبنای آنها محاسبه می شود عبارتند از: مالکیت حساب در نهادهای مالی یا ارائه کنندگان خدمات پولی موبایلی با استفاده از آمارهای بانک جهانی. استفاده اشخاص از اینترنت به عنوان درصدی از جمعیت کشورها از منبع اتحادیه بین المللی ارتباطات. شاخص قابلیت اتکای ارسال مرسوله ها؛ و در نهایت میزان امنیت سرورهای اینترنتی ( در میان هر یک میلیون نفر ).

جهش ایران در تجارت الکترونیک
یکی از نکات این گزارش، وضعیت ایران در شاخص تجارت الکترونیک است. به گزارش آنکتاد در میان 152 کشور، ایران در رده 42 آمادگی استفاده از مزایای تجارت الکترونیک  در 2019 قرار دارد، رتبه ای که نسبت به جایگاه 49 سال گذشته هفت پله جهش داشته است. بر اساس آمارهای 2018، حدود 70 درصد از جمعیت کشور ایران در این سال جزو کاربران اینترنت بودند، در حالی که بیش از 94 درصد از جمعیت بالای 15 سال  کشور نیز در نهادهای مالی حساب داشتند. در گزارش آنکتاد نمره 56 برای امنیت سرورهای اینترنتی ایران اعلام شده، در حالی که ایمنی اتکای ارسال مرسوله ها نمره 88 به خود گرفته است. بر این اساس، با توجه به وضعیت معیارها، نمره 76/9 واحدی برای شاخص کلی تجارت الکترونیک ایران به دست آمده، نمره ای که نسبت به گزارش پیشین بهبود 1/1 واحدی را نشان می دهد.

به گزارش آنکتاد، تجارت الکترونیک برای مصرف کنندگان این امکان را فراهم می سازد تا در خریدهای خود انتخابهایی بیشتر با قیمتهای پایین تر داشته باشند. بر این اساس، آمارهای سال 2017 حکایت از آن دارد 1/3 میلیون نفر معادل یک چهارم جمعیت بالای 15 سال جهان، خریدهای خود را به صورت اینترنتی انجام داده اند. این تعداد افزایشی 12 درصدی را نسبت به سال 2016 نشان می دهد. با این حال سهمی از جمعیت که خرید اینترنتی انجام می دهند در کشورهای کم درآمد به طور قابل توجهی کمتر است. این امر نشان می دهد فارغ از اتصال به اینترنت، تا چه حد آمادگی برای بهره مندی از مزایای تجارت الکترونیک اهمیت دارد. بر اساس آمارهای این سازمان، در کشورهای اروپایی دانمارک، آلمان، هلند، نروژ، سوئد و انگلیس بیش از 80 درصد از کاربران اینترنت، خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام می دهند. در طرف مقابل اما در بیش از 12 اقتصاد کم درآمد، کمتر از 10 درصد از کاربران اینترنت، خریدهای آنلاین دارند.

همانند شاخص 2018، در رتبه بندی امسال نیز هلند بهترین عملکرد را در آمادگی از بهره مندی از مزایای تجارت الکترونیک به ثبت رسانده است. بر این اساس در میان 10 رتبه برتر شاخص امسال، نام هشت کشور اروپایی به چشم می خورد. مقدار شاخص این کشورها بسیار به هم نزدیک است، تا جایی که بین رتبه یک تا 10 اختلاف تنها پنج امتیازی وجود دارد. در این رابطه پس از هلند در رتبه اول، سوئیس و سنگاپور به ترتیب در رده های دوم و سوم جای دارند. البته نسبت به سال گذشته برخی تغییرات در 10 رتبه برتر جهانی رخ داده است. بر این اساس در رتبه بندی امسال، سه کشور جایگاه خود را در میان 10 رتبه برتر از دست داده اند ( ایسلند، نیوزیلند و سوئد )، جای خود را به فنلاند، آلمان و استرالیا داده اند. به علاوه سه کشور باقی مانده از رتبه بندی سال گذشته، کاهشی قابل توجه را در نمره خود تجربه کرده اند، عمدتا به خاطر تضعیف امنیت سرورها و ایمنی اتکای مرسوله های پستی. این کاهش به خصوص برای ایسلند، کشوری که ایمنی اتکای مرسوله های پستی اش به طور قابل توجه دچار افت شد و سوئد که جمعیت استفاده کننده از اینترنتش کاهش چشمگیر یافت، محسوس تر بوده است.

برتری آسیا در اقتصادهای در حال توسعه
عمده رتبه های برتر اقتصادهای در حال توسعه را کشورهای آسیایی تشکیل می دهند، کشورهایی که عمده آنها جزو گروه اقتصادهای بالاتر از درآمد متوسط و با درآمد بالا هستند. بر خلاف 10 رتبه برتر رتبه بندی جهانی، طیف نمرات شاخص برای اقتصادهای در حال توسعه برتر، گسترده بوده است. بر این اساس اختلاف 23 امتیازی میان رتبه اول این گروه از کشورها ( سنگاپور ) و رتبه دهم که ترکیه باشد وجود دارد. البته نسبت به شاخص 2018، تنها یک تغییر میان رتبه های برتر این گروه از کشورها رخ داده است: شیلی جای خود را در رده هفتم 10 کشور برتر اقتصادهای در حال توسعه به قطر داده است. در این رابطه، یکی از عوامل بهبود جایگاه قطر را می توان ناشی از افزایش استفاده از اینترنت دانست. براساس آمارهای وزارت حمل و نقل و ارتباطات این کشور، حدود 99/7 درصد از جمعیت قطر آنلاین هستند. با این حال در سایر شاخص ها، اقتصادهای حوزه خلیج فارس وضعیتی نامطلوب تر نسبت به دیگر رتبه های برتر اقتصادهای در حال توسعه دارند. البته در سال های اخیر دولت این کشورها، تلاشهای متمرکزی برای تقویت تجارت الکترونیک خود داشته اند.

در انتهای این رتبه بندی کشورهایی که کمترین آمادگی را برای استفاده و بهره مندی از مزایای تجارت الکترونیک دارند معرفی شده اند، کشورهایی که عمدتا از گروه اقتصادهای کمتر توسعه یافته هستند. بر این اساس در میان 20 کشوری که پایین ترین نمره آمادگی برای استفاده از مزایای تجارت الکترونیک را دارند، 18 کشور را این گروه از اقتصادها تشکیل می دهند.


منبع : دنیای اقتصاد