هنرمندان معمولا در دوران زندگی خود در چند بزنگاه تاریخی و سرنوشت ساز آزمایش می شوند . رجوع به تاریخ این نکته را به اثبات می رساند آنهایی نام خود را جاودانه ساخته اند که این بزنگاه را با موفقیت پشت سر گذاشته اند . محمد رضا شجریان از آن دسته آدم هایی بود که از آزمون های تعیین کننده ای که در مسیرش قرار گرفت سر بلند بیرون آمد و هشتاد سال زندگی و فعالیت حرفه ای اش را به سلامت عبور داد .
 

شاید بهایی که برای برخی تصمیماتش پرداخت بسیار گران بود؛اما قاطع و استوار پایش ایستاد و حتی در برهه ای خانه نشینی را تاب آورد. واکنش جامعه ایرانی به مرگ شجریان در این روزها تابع تصمیماتی است که او در موقعیت های خاص بروز داده است.این مساله زمانی روشن می شود که برگردیم به سال ها پیش و موقعیت اجتماعی و هنری استاد را با شرایط فعلی بسنجیم.در دهه شصت و نیمه او دهه 70میدان دار فضای تک قطبی موسیقی ایران بود و اگرچه طیف وسیعی طرفدار پر و پا قرصش بودند ،اما فضای خاص آن دوره انتقاد هایی را هم بر انگیخته بود و عده ای انگشت اتهام را به سمتش نشانه می گرفتند . شجریان کاری به این حرف ها نداشت.آلبوم هایش را با امضای خاک پای مردم ایران منتشر می کرد و همه چیز را به گذشت زمان سپرده بود. رمز و رازهای موفقیت را می دانست و دوراهی عجیبی که پیش رویش قرار گرفت راهی را انتخاب کرد که می پنداشت درست است.فن بدل شجریان همین بود . با انتخاب مسیر توانست هم نسل جدید را که با آوازهایش غریبه بودند تبدیل به طرفداران پر و پا قرص خود کند و هم به برخی حرف و حدیث های آن روزگار پاسخ بدهد. بخش وسیعی از هوادارانی که اکنون سوگوار پرواز او شده اند ، همان هایی هستند که بیشتر از آنکه با آثارش ارتباط بر قرار کنند با روحیه متفاوت و واکنش هایش مقابل مسائل اجتماعی ارتباط گرفته اند . البته هوشمندی شجریان محدود به این حرف ها نبود .پازل های متفاوتی را در کنار هم گذاشت تا سرنوشتش به گونه دیگری رقم بخورد خیلی زود و دوران جوانی متوجه شد برای ماندگار شدن،فقط داشتن یک صدای خوب کافی نیست. از این رو تلاش کرد هویتی چند وجهی برای خودش تعریف کند.علاوه بر آموزش سبک های مختلف موسیقی سنتی ،خطاطی را به صورت حرفه ای یاد گرفت و در پرورش گل و گیاه متخصص شد و برای آموختن نجاری و ساختن سازهای ابداعی در سال هایی که اسم و رسم و شهرت هم داشت ،بارها به اصفهان سفر کرد. او از تمام امکاناتی که در اختیار داشت استفاده کرد تا هویت مستقل و چند وجهی اش شکل بگیرد .فرصت سوزی در فرهنگش جایگاهی نداشت.دقیق می دانست مردم به چه چیزی نیاز  دارند و کدام کار را در چه زمانی باید انجام داد . نمونه اش باز خوانی تصنیف مشهور (مرغ سحر)بود.

این اثر ساخته مرتضی نی داوود با شعر محمد تقی بهار اولین بار حوالی سال 1306 با صدای ملوک ضرابی منتشر شد .گویا پیش از آن قمرالملوک وزیری هم این اثر را روی صحنه اجرا کرده بود . پس از آن سال ها این تصنیف بارها توسط خوانندگان دیگری بازخوانی شد، اما از روزی که شجریان اجرایش کرد بسیار مورد توجه قرار گرفت و تقریبا تمام اجراهای قبلی را کنار زد .شجریان به تنهایی یک مجموعه بود؛مجموعه ای هنری و انسانی.از شهرت و محبوبیت چیزی کم نداشت ؛اما افتاده حال بود و مدام تکرار می کرد کار زیادی انجام نداده است . استاد بود،اما همیشه به شاگرد بودن افتخار می کرد. علیرضا افتخاری اخیرا در جایی گفته استاد شجریان برای یاد گرفتن نجاری نزد جواد چایچی به اصفهان میآمد و گاهی برای دیدنش به آنجا می رفتم و استادانی مثل کسایی هم می آمدند .یکی از روزها بزرگان اصفهان مهمان چایچی بودند و تقاضا کردم برای خوردن ناهار نزد مهمان ها برویم. گفت بروید می آیم ؛اما نیامد . برگشتم و پرسیم چرا نیامدید ، گفت:همین جا با کارگرها گونی انداختیم و ماست و خیار خوبی خوردیم .بعدها فهمیدم آمده بود شاگردی و می خواست واقعا شاگردی کند.

                                                                                                                  بازگشت به اخبار