گره کور دلار

دلار دوباره رکورد جدید قیمت را ثبت کرد و در بازار آزاد از 39 هزار تومان عبور کرد. آن‌هم درست وقتی که خبرها حاکی از دستگیری سرشاخه‌های دلالی ارز و برکناری معاون ارزی بانک مرکزی است و شایعات تأییدنشده برکناری علی صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی هم به گوش می‌رسد.

شرق: دلار دوباره رکورد جدید قیمت را ثبت کرد و در بازار آزاد از 39 هزار تومان عبور کرد. آن‌هم درست وقتی که خبرها حاکی از دستگیری سرشاخه‌های دلالی ارز و برکناری معاون ارزی بانک مرکزی است و شایعات تأییدنشده برکناری علی صالح‌آبادی، رئیس بانک مرکزی هم به گوش می‌رسد. با‌این‌حال صالح‌آبادی همچنان تأکید دارد که تورم کاهشی و ارزش پول ملی تقویت می‌شود؛ وعده‌ای که هیچ‌کس دقیقا نمی‌داند چقدر به بار می‌نشیند، آن‌هم در بازاری که در یک دهه گذشته مدام با سقوط ارزش پول ملی مواجه بوده و حتی دستگیری جمشید بسم‌الله و اعدام سلطان سکه هم نتوانسته آن را نجات دهد.

دستگیری مردی که دلار را قیمت‌گذاری می‌کرد!

بازار ارز ایران از یک دهه گذشته تاکنون ماجراهای عجیبی پشت سر گذاشته است که شاید عجیب‌ترین آن دستگیری جمشید بسم‌الله باشد. پس از تصویب قطع‌نامه 1803شورای امنیت سازمان ملل در اواخر سال 86 علیه برنامه هسته‌ای ایران شیب صعود قیمت‌ها در بازار ارز تند شد.

احمدی‌نژاد که در سال 84دلار را با نرخ حدود 800 تومان تحویل گرفته بود در ماه‌های پایانی دولت اول خود گرفتار رشد قیمت‌ها در بازار ارز شد.
قیمت ارز تا سال 90 به بیشتر از دو برابر قیمتی رسیده بود که محمود احمدی نژاد با آن کابینه را تحویل گرفته بود . نرخ 1800 تومان دلار در سال 91 و با تشدید تحریم های بین المللی با حدود 111 درصد رشد به 3800 تومان رسید . آن روز ها کوچه و خیابان های ایران صحنه های منحصر به فردی به خود دید . صف های طولانی جلوی صرافی ها و طلا فروشی ها شکل گرفته بود و قیمت دلار و سکه لحظه به لحظه عوض می شد . بسیاری از خانواده های ایرانی که نگران از دست رفتن یک شبه ارزش سرمایه خود بودند خانوادگی به صف های سکه و دلار آمده بودند .
جالب آنکه دولت وقت در واکنش به این نوسانات شدید نرخ ارز یک دلال را عامل وضع موجود معرفی کرد . در 30 مهر 91 محمدرضا رحیمی ، معاون اول احمدی نژاد در جمع خبرنگاران از بازداشت فردی به نام جمشید بسم الله خبر داد و او را عامل اختلال در بازار ارز ایران دانست . رحیمی ادعا کرد که جمشید بسم الله « روی چهارپایه می ایستد و قیمت ارز را تعیین می کند » . رسانه های ایران هم تصویر مردی با لباس چهارخانه آبی رنگ را منتشر کردند که در انبوه جمعیت روی چهارپایه ای ایستاده و دور سر او دایره ای قرمز کشیدند تا جمشید بسم الله را از لا به لای جمعیت مشخص کنند .
جمشید میرآبی یا جمشید بسم الله در پاساژ افشار خیابان منوچهری تهران به خرید و فروش ارز و سکه اشتغال داشت . او و پنج برادرش داود، مجید ، مسعود ، داریوش و حمید همگی در حوزه خرید و فروش ارز و سکه های طلا فعال بودند و آن روزها گفته میشد که حجم فعالیت های اقتصادی این برادران به روزی یک تا دو ملیون دلار رسیده بود .
با دستگیری جمشید بسم الله اما روند رشد قیمت دلار متوقف نشد و او دو سال بعد از زندان آزاد شد .

اعدام سلطان سکه

با روی کار آمدن دولت حسن روحانی و شکل گرفتن زمزمه های امضای برجام قیمت دلار به ثبات نسبی رسید و بهای دلار تا سال 96 در کانال 3 هزار تومان ماند . در سال 97 و با خروج آمریکا از برجام دوباره بازار ارز گرفتار تنش های قیمت شد و نرخ دلار تا پایان سال 97 به مرز 5 هزار تومان رسید . همان زمان فضای بازار ارز امنیتی شد و در 22 فروردین 97 ایسنا از زبان اجتهادی ، مدیر وقت پیشگیری و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز سازمان تعزیرات حکومتی خبر داد که گشت تعزیرات حکومتی در بازار ارز مستقر شده تا بلافاصله تخلفات این بازار را رصد و با آن مقابله کند .
حضور گشت تعزیرات حکومتی در بازار ارز اما نتوانست قیمت ها را متوقف کند و این بار اتفاق عجیب دیگری در بازار ارز و طلا رخ داد ؛ رخدادی که یک قدم آن سوی دستگیری جمشید بسم الله بود و اوایل سال 97 خبر اعدام فردی ملقب به سلطان سکه در رسانه های ایران درج شد .
در آن روز ها وحید مظلومین معروف به سلطان سکه که یک بازاری اهل ایران بود که بیش از سه دهه در بازار تهران به دادوستد ارز و سکه و طلا مشغول بود ، پس از ناآرامی های به وجود آمده در بازار طلا و سکه در حالی دستگیر شد که ادعا می شد معادل 2 تٌن سکه را از طریق دلال های زیر مجموعه خود از سطح بازار خریداری و جمع آوری کرده بود .
او به اتهام « افساد فی الارض از طریق اخلال در نظام اقتصادی » از دادگاه حکم اعدام گرفت .
اعدام سلطان سکه که فعالیت ارزی هم داشت ، نتوانست نه قیمت سکه و نه قیمت دلار را متوقف کند .

رئیس بانک مرکزی در چهارراه استانبول و نصیحت مردم !

در سال 98 ناگهان قیمت دلار با جهشی بلند وارد کانال 13 هزار تومان شد.
در وامنش به این رخدادها این بار در 26 آبان 98 عبدالناصر همتی ، رئیس وقت بانک مرکزی شال و کلاه کرد و به صورت سرزده به چهارراه استانبول رفت . عکس های متعدد او پشت تابلو های قیمت صرافی ها روی خروجی رسانه های ایران قرار گرفت و او به مردم توصیه کرد که « بانک مرکزی با قدرت در بازار ارز حضور دارد ضمن اینکه جو فعلی بازار دوام نخواهد داشت » . همتی در خیابان فردوسی با مردم گفت و گو کرد و به آنها اطمینان داد که بانک مرکزی اجازه سفته بازی مجدد در بازار ارز را نمی دهد و مردم باید مراقب باشند تا سرمایه های خود را از دست ندهند .
او تاکید کرد که قیمت های بازار اصالت ندارد و فقط دلال ها به صورت لفظی قیمت ها را تعیین می کنند و آنها هستند که می خواهند جو بازار را ملتهب نشان دهند . ضمن آنکه بانک مرکزی مشکلی در تامین نیاز های ارزی مردم ندارد .
نصیحت مردم به نخریدن دلار هم راهکار ماجرا نشد و بهای دلار در سال 99 از 15 هزار و 500 تومان عبور کرد .

در مرداد سال 99 خبرگزاری تسنیم از دستگیری 30 نفر عناصر کلیدی و سرشبکه دلالان ارزی خبر داد و به نقل از علی ولی‌پور، رئیس پلیس وقت امنیت اقتصادی تهران نوشت که «به‌ دنبال نابسامانی بازار ارز و به‌تبع آن بروز نوسانات و افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر، فعالیت اخلالگران و دلالان ارزی به‌ویژه در برخی از مناطق شهر تهران که با پوشش‌های مختلف به‌صورت غیرقانونی خرید و فروش ارز می‌کردند، شناسایی و در یک عملیات هماهنگ و منسجم با هماهنگی مرجع قضائی دستگیر شدند».

این مقام مسئول مدعی شده بود که «با توجه به اجرای به‌موقع و موفق طرح مبارزه با دلالان ارزی، این عملیات پلیسی تأثیر مستقیم در کاهش قیمت دلار داشت».

همان زمان نیروی انتظامی از پلمب چهار صرافی هم خبر داد و اعلام کرد که حضور سوداگران ارزی و اقدامات آنها باعث متشنج‌شدن بازار ارز شده است و از مردم درخواست کرد که فعالیت‌های سوداگرانه ارزی را به شماره تلفن 110 اطلاع دهند. قیمت دلار اما با این برخوردها همچنان آرام نگرفت و بهای دلار در سال 99 تا کانال 24 هزار تومان صعود کرد.

در آبان 99 اما با روی‌کارآمدن جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری جدید آمریکا زمزمه‌های احیای برجام سر زبان‌ها افتاد و شیب صعود قیمت دلار را کند کرد و بهای دلار تا تا پایان سال 1400 به حدود 26 هزار تومان رسید اما دولت حسن روحانی بی‌آنکه بتواند برجام را احیا کند، دلار را با نرخ 26 هزار تومان به کابینه ابراهیم رئیسی تحویل داد و بهای دلار در روندی طولانی و فرسایشی که در جریان مذاکرات احیای برجام شکل گرفته بود تا سال 1401 به حدود 27 هزار تومان رسید.

سرکشی دوباره دلار

حالا اما دلار دوباره با یک جهش بزرگ مواجه شده و دیروز در بازار تهران رکورد قیمت خود را شکست و نرخ 39 هزار تومان را رد کرد . آن هم درست زمانی که چندی پیش در 24 آبان امسال رئیس پلیس امنیت اقتصادی تهران بزرگ خبر داده بود که 48 اخلالگر بازار ارز دستگیر شده اند .
هدایت بهرامی به تسنیم گفته بود که افراد دستگیر شده سعی داشتند با معاملات فردایی و کاغذی و ایجاد تهییج در بازار ارز اختلال ایجاد کرده و سودجویی کنند و با دستگیری اخلالگران شاهد توقف سیر صعودی قیمت ارز و سیر نزولی آن در روز های اخیر هستیم . قیمت دلار اما پس از این خبر کاهش نداشت و خبر تغییر افشین خانی ، معاون ارزی بانک مرکزی رسانه ای شد و شایعاتی از برکناری رئیس بانک مرکزی هم شنیده می شد که البته تایید نشد .

رئیس بانک مرکزی: تورم کاهشی می‌شود

دیروز علی صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه شاخص بهای مصرف‌کننده در ابتدای دولت ۵۹.۳ درصد بوده که این میزان به 39.9 درصد رسیده است، گفت: روند تورم در سال آینده کاهشی است.

او همچنین به توضیح درباره آخرین وضعیت متغیرها و موضوعات حوزه پولی و ارزی کشور پرداخت و گفت: تورم ریشه‌های متعددی دارد؛ یک ریشه آن عوامل طرف عرضه و هزینه است که مثلا قیمت‌های جهانی باعث آن می‌شود و تورم گاهی ناشی از عوامل عرضه است. مثلا وقتی قیمت‌های جهانی بالا می‌رود موجب افزایش تورم می‌شود یا سایر مواردی که می‌توانند هزینه‌ها را افزایش دهند. عامل دیگر مؤثر بر تورم از جانب تقاضاست که عمدتا به نقدینگی و پایه پولی برمی‌گردد. همچنین عامل سوم اثرگذار بر تورم انتظارات است.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: پایه پولی یکی از این محورهاست که باید کنترل شود. پایه پولی آن پولی است که بانک مرکزی به جامعه تزریق می‌کند. بخشی از پولی که بانک مرکزی به اقتصاد تزریق می‌کند، مربوط به خرید ارزهای دولت است.

او توضیح داد: دولت درآمد ارزی دارد و این ارزها را بانک مرکزی از دولت خریداری کرده و ریال آن را به دولت می‌دهد، در ادامه باید این ارز را در بازار تزریق نموده و ریال را جمع کند.

صالح‌آبادی ادامه داد: بخش دیگری از پایه پولی مربوط به بدهی دولت به بانک مرکزی و نیز بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است، یعنی آن پولی که بانک مرکزی به دولت و بانک‌ها می‌دهد و همچنین اوراق دولتی که بانک مرکزی از بانک‌ها خریداری می‌کند. این موارد موجب بسط پولی و افزایش پایه پولی می‌شوند.

و البته در انتها تأکید کرد که سیاست‌های پولی بانک مرکزی در جهت کنترل تورم و تقویت ارزش پول و مهار نرخ تورم است. ادعایی که بارها قبلا دولت سیزدهم آن را مطرح کرده و حالا معلوم نیست که تا چه اندازه درست از آب درآید.

منبع : روزنامه شرق