متولیان گمرکی کشور طی سال های اخیر تلاش کرده اند با راه اندازی پنجره واحد تجاری و دیگر، مسیر تجارت کشور را هموار کنند.

یکی از برنامه های گمرک ایران طی سال های گذشته تحول در نظام سنتی بوده که از مهمترین این برنامه ها ایجاد بستر و ساز و کارهای مناسب جهت پیوستن به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو در زمینه ساده و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی بوده است.

وزارت اقتصاد در شصت و پنجمین روز از اجرای برنامه 100 روز 100 اقدام خود که در آن به معرفی 100 دستاورد وزارت اقتصاد در دولت یازدهم و وزارت علی طیب نیا می پردازد، با معرفی اجرای استانداردهای کیوتو برای تسهیل مبادلات بین المللی، به عنوان یکی از دستاوردهای مهم این وزارتخانه در گزارشی آورده است: سازمان جهانی گمرک به منظور مشارکت بیشتر گمرکات در توسعه تجارت جهانی و ارائه تسهیلات تجاری، اقدام به تدوین کنوانسیونی برای ساده و هماهنگ کردن رویه های گمرکی موسوم به کیوتو کرد.

وی ادامه داد: براساس این کنوانسیون هر یک از کشورهای متعاهد، تعهد کردند تا امر ساده و هماهنگ کردن روش های گمرکی را افزایش دهند و به این منظور از ضابطه ها و استانداردهای توصیه شده در ضمائم آن پیروی کنند. کشورها موظف هستند تا نسبت به پذیرش یا عدم پذیرش هر یک از کنوانسیون ها  با انجام مطالعات گسترده تصمیم گیری کنند و سازمان جهانی تجارت (WTO) و سازمان جهانی گمرک (WCO) برنامه ها و کوشش های خود را در برطرف کردن موانع باقی مانده بر سر راه تجارت از طریق ساده سازی و یکنواخت کردن رویه ها و فرایندها در سراسر جهان هماهنگ کنند. گمرک ایران هم در انجام وظایف بسیار پیچیده اش با حدود نیم قرن عضویت در سازمان جهانی گمرک اجرای چارچوب استانداردهای امنیت و تسهیل تجارت این سازمان را پذیرفته و اجرا کرده است.

هماهنگ سازی رویه های گمرکی
در میان اصول نوین حاکم بر کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو، تعهد گمرکات به فراهم کردن اطلاعات شفاف و قابل پیش بینی برای کلیه کسانی که درگیر جنبه های مختلف تجارت بین المللی هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرفی، کنوانسیون یاد شده دارای قواعد جدید و لازم الاجرایی برای کلیه گروه ها و عواملی است که این کنوانسیون را پذیرفته اند. به عبارتی، طرف های متعهد به این کنوانسیون ضمن تلاش جهت رفع تفاوت های موجود در تشریفات گمرکی خود که می تواند سبب کندی تجارت و یا سایر مبادلات بین المللی شود، با تمایل به توسعه همکاری های بین المللی و افزایش حجم اینگونه مبادلات از طریق ساده سازی و هماهنگ کردن رویه های گمرکی اعتقاد دارند که با اعمال اصول این کنوانسیون می توانند به اهداف مورد نظر خویش دست یابند.

از نظر این کنوانسیون، استاندارد به معنی مقرراتی است که اجرا آن برای نیل به هماهنگ و ساده کردن رویه ها و تشریفات گمرکی ضروری به شمار می رود. از طرفی استاندارد موقت به معنی استاندارد مذکور در پیوست کلی است که اجرای آن در زمان طولانی تری مجاز است. همچنین رویه توصیه شده به معنی مقررات موجود در پیوست ویژه است که عامل پیشرفت کار هماهنگ و ساده سازی رویه ها و تشریفات گمرکی تلقی می شود و به کارگیری آن در گسترده ترین سطح ممکن، مطلوب است.

از سوی دیگر، یکسری استانداردهای سازمان جهانی گمرک تحت عنوان استانداردهای safe نیز وجود دارد که به دو دسته تقسیم بندی می شود یک استانداردهای گمرک با گمرک و دیگری استانداردهای گمرک و تجارت هستند، که روح کلی آن تسهیل تجارت است.

در این راستا و به لحاظ اجرای چارچوب های مذکور، یکی از برنامه های گمرک ایران طی سال های گذشته تحول در نظام هستی خود بوده که از مهمترین این برنامه ها ایجاد بستر و ساز و کارهای مناسب جهت پیوستن به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو در زمینه ساده و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی بوده است. در نهایت قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون در سال 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و نهایتا این استانداردها در دولت یازدهم اجرایی شد. از این رو، با توجه به نقاط تمایز موجود در رویه ها و تشریفات گمرکی بین طرف های متعاهد که موجب کندی در انجام مبادلات بین المللی می شود و با رشد فزاینده آن سازگار نیست لایحه الحاق ایران به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو تصویب شد.

تسهیل مبادلات بین المللی
این لایحه به استقرار رویه ها و تشریفات یکسان گمرکی بین طرف های متعاهد و آثار مثبت ناشی از آن در توسعه همکاری های بین المللی و تسریع و تسهیل تجارت و سایر مبادلات بین المللی کمک می کند.

لایحه الحاق ایران به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو در مورد ساده و هماهنگ سازی تشریفات گمرکی در 10 فصل شامل فصول تجدید نظر خواهی در زمینه موضوعات گمرکی، اطلاعات، تصمیمات و آرائ ارائه شده از سوی گمرک، ارتباط بین گمرک و اشخاص ثالث، کاربرد فناوری اطلاعات، کنترل گمرکی، تضمین، حقوق و عوارض، فروش کالا، اشتباهات، ارزیابی کالا، روش ویژه برای اشخاص مجاز، دامنه شمول و ساختار کنوانسیون و مدیریت کنوانسیون، به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید.

در مجموع، الحاق دولت ایران به کنوانسیون تجدید نظر شده کیوتو تاثیر قابل توجهی بر تغییر رویه ها و تشریفات گمرکی و مکانیزه شدن فرایندهای گمرکی دارد، که از موارد مهم و قابل تاکید کنوانسیون کاربرد فناوری اطلاعات در گمرکات کشورهای عضو به جهت تسهیل در رویه ها و تشریفات گمرکی را می توان نام برد. در این راستا گمرک ایران جهت الکترونیکی کردن فعالیت ها اقداماتی انجام داده است.

منبع : دمادم